ضد قارچی با نام وریکونازول Voriconazole

معرفی داروی وریکونازول:

وریکونازول Voriconazole داروی ضد قارچی ای است که در درمان آسپرژیلوس مهاجم، کاندیدیاز مری و عفونت های خطرناک ناشی از گونه های فوزاریوم و اسکدوسپوریوم مورد استفاده قرار می گیرد.

نحوه اثر گذاری وریکونازول

مکانیسم اثر گذاری داروی وریکونازول به این ترتیب است که آن دارو سنتز ارگوسترول، جزء اصلی و کلیدی دیواره سلولی قارچ را از راه مهار لانسترول 14- آلفا دمتیلاز وابسته به سیتوکروم 450-P مسئول تبدیل لانوسترول به ارگوسترول موجود در غشای سلولقارچی، مهار می نماید. فرآیند مذکور تجمع پیش سازهای استرول متیله و تخلیه ارگوسترول در غشای سلولی و در نتیجه ضعیف شدن ساختار و عملکرد دیواره سلولی قارچ می شود.

شکل دارویی

داروی وریکونازول در اشکال سه گانه: قرص، ویال و پودر قابل تزریق، در دستس بیماران قرار دارد.

موارد مصرف

از داروی وریکونازول برای درمان طیف وسیعی از بیماری های قارچی استفاده می شود. آشنایی با آن بیماری ها، قدرت و توانایی وریکونازول را اثبات می کند. در این راستا باید گفت در درمان بیماری های کاندیدیازیس خونی در بیماران غیر نوتروپنیک، کاندیدازیس مری، کاندیدای منتشر پوست و احشا و آسپرژیلوس مهاجم از داروی وریکونازول استفاده می شود. همچنین در درمان عفونت های جدی قارچی به وجود امده از گونه های Scedosporium apiospermum و Fasarium شامل Fasarium solani در بیمارانی که عدم تحمل یا عود نسبت به سایر درمان ها را دارند نیز از وریکونازول استفاده می گردد.

در همین رابطه، در مورد مصرف Unlabaled ، وریکونازول در پیشگیری از عفونت قارچی در نزد اشخاص مبتلا به بیماری پیوند علیه میزبان و در مورد بیماران نوتروپنیک سرطانی که خطر متوسط تا شدید عفونت را داشته و یا مبتلا به سندروم میلودیسپلاستیک (MDS) یا لوسمی میلوژنیک ( AML) هستند، استفاده می شود. همچنین بیمارانی که عفونت قارچی شان ازطریق گیرندگان نوتروپنیک سلول های بنیادی خون ساز آلوژنیک بوده و یا در حال درمان تجربی ضد قارچی (خط دوم) تب نوتروپنیک مقاوم هستند نیز می توانند از  وریکونازول استفاده کنند.

میزان مصرف

قبل از هر سخنی، باید گفت میزان مصرف وریکونازول بستگی به هر بیمار داشته و تشخیص ان تنها بر عهده پزشک معالج ان بیمار است که دوز و مقدار مصرفی وریکونازول را برای بیمارتعیین کند. اما اگر خواستید اطلاعات جامع تری از وریکونازول به دست اورده و در مورد عوارض احتمالی ان، بیشتر مطلع شوید، می توانید قبل از شروع درمان، بروشور دارویی که در داخل بسته های حاوی وریکونازول قرار دارد، را به قت مطلع کنید.

اما یک توصیه عمومی برای مصرف کنندگان وریکونازول این است که دوره مصرف آن دارو را کامل کنید و بدون اجازه پزشک تان مصرف وریکونازول را قطع ننمائید. ضمنا اگر اندکی از زمان مقرر دوز مصرف دارو گذشت و شما هنوز اقدام به مصرف وریکونازول نکردید، بدون نگرانی،میتوانید دارو را مصرف کنید. اما اگر زمانی به یاد فراموش کردن دوز مصرفی دارویتان افتادید که نزدیک به وقت مقرر برای مصرف دوز بعدی دارو بود، بی خیال مصرف دوز فراموش شده باشد و نباید به خاطر آن، دو دوز داروی وریکونازول را با هم و به فاصله زمانی خیلی نزدیک به هم مصرف کنید.

موارد احتیاط در مصرف وریکونازول:

داروی وریکونازول، ضد قارچی است که قبل از مصرف آن، در صورت داشتن بیماری و یا سوابق بیماری هایی، باید احتیاط کرده و موضوع را با پزشک معالجتان در میان بگذارید. اما مواردی را که باید احتیاط کرد، به این شرح می باشد:

وجود سوابق بیماری های:

• درمان با داروهای شیمی درمانی برای سرطان،
• داشتن QT طولانی مدت ( QT مشکل نادر قلبی است که ممکن است سبب نامنظم شدن ضربان قلب، غش و حتی مرگ ناگهانی بیمار شود).
• نامنظم بودن و یا اهسته بودن ضربان قلب،
• سطح خونی غیر طبیعی پتاسیم، منیزیم یا کلسیم،
• سرطان سلول های خون
• کاردیو میوپاتی (بزرگ یا ضخیم شدن عضله قلب که مانع از پمپاژ طبیعی خون در قلب می شود)،
• عدم تحمل گالاکتوز یا سوء جذب گلوکز- گالاکتوز ( در شرایط ارثی که بدن قادر به تحمل لاکتوز نیست)،
• و بالاخره در هر شرایطی که هضم ساکارز (قند سفره) یا لاکتوز (موجود در شیر و فرآورده های شیری) یا بیماری کبد یا کلیه را برای بیمار دشوار می کند.

در همین راستا باید یک بخش جداگانه ای را برای زنان باردار و  چگونگی مصرف داروی وریکونازول توسط آنان باز کرد. نخست و قبل از هر چیز، زنان باید به خاطر بسپارند که در طول مدت مصرف وریکونازول، از باردار شدن پرهیز نمایند. زیرا مصرف وریکونازول ممکن است به جنین آسیب برساند. برای جلوگیری از به وجود آمدن بارداری در دوره مصرف وریکونازول، نخست از رهنمودهای پزشکتان استفاده کنید و همچنین می باید از استفاده از وسایل موثر کنترل بارداری نیز غافل نشد. در نهایت باید تذکر داد زنان در صورت بارداری، می باید پزشک معالجشان را از وضعیت خود مطلع کنند.

هشدار

قبل از شروع مصرف داروی وریکونازول باید نکاتی را در مورد وضعیت دندان، چشم و بینایی و پوست خود، بدانید.

در مورد دندان، اگر به طور کلی عمل جراحی و به ویژه جراحی دندان دارید، پزشک جراح و یا دندان پزشکاتان را از مصرف وریکونازول مطلع کنید.

در مورد چشم، نخست اینکه باید بدانید مصرف  وریکونازول ممکن است سبب تاری دید چشم و یا سایر مشکلات بینایی برای شما شده و چشمتان را به نور شدید حساس کند. با توجه به این موضوع، اگر در هنگام مصرف وریکونازول دچار مشکل بینایی شدید، اساسا رانندگی در شبانه روز را به کنار گذاشته و حتی با دیگر ماشین آلات نیز کار نکنید.

اما در مورد پوست نیز مصرف وریکونازول ممکن است سبب حساس شدن پوست شما به نور خورشید شود. در چنین حالتی لازم است برای ممانعت از قرار گرفتن طولانی مدت و یا غیر ضروری در معرض نور خورشید، از لباس های محافظ، عینک های آفتابی و ضد آفتاب استفاده نمایید.

عوارض جانبی

وریکونازول یک داروی ضد قارچی با طیف وسیعی از عوارض احتمالی است که می باید بیمارانی که با استفاده از ان دارو تحت درمان قرار دارند، آن عوارض را مد نظر قرار داده و نیز همواره با پزشکشان در تماس باشند. البته فراموش نکنیم که بسیاری از عوارض نامبرده شده در ذیل، خفیف و موقتی است. ولی به هر حال بعضی از انها نیز ممکن است جدی بوده و نیاز به مراقبت پزشکی ویژه ای داشته باشد.

عوارض جانبی جدی مصرف وریکونازول عبارتند از: پانکراتیت، راش جلدی، یرقان و تغییر در آزمایش خون و عملکرد کبد. در صورتی که بیمار دچار یکی از عوارض مذکور در هنگام مصرف وریکونازول شد، باید مصرف آن را قطع و سریعا به پزشکش مراجعه کند.

سایر عوارض جانبی که در بیش از یک نفر از هر 10 نفر بیمار مصرف کننده وریکونازول ممکن است بروز کند، شامل تب، سر درد، راش جلدی، درد شکمی، تهوع، استفراغ، اسهال، تورم اندام های انتهایی مشکلات تنفسی، افزایش آنزیم های کبدی و بالاخره اختلال در بینایی است. در مورد اختلال در بینایی مصرف کننده وریکونازول، باید این توضیح را اضافه کرد که تغییر مذکور شامل تغییر دید رنگی، تاری دید، عدم تحمل غیر طبیعی به ادراک بصری از نور، کور رنگی، اختلال چشم، دیدن هاله، شب کوری، دید نوسانی، دیدن جرقه، تشعشع دید، کاهش تیز بینی، شفافیت بینایی، از دست دادن بخشی از میدان دید، بروز لکه هایی در مایع ژلی پشت چشم. می شود.

تداخل دارویی

در ارتباط با مصرف داروی وریکونازول تداخلات دارویی وجود دارد که در دامه، به ان پرداخته خواهد شد. در یک حالت کلی، در صورتی که دارویی مصرف می کنید و یا اخیرا دارویی خاص مصرف می کرده اید و یا ممکن است بعدا داروهایی به غیر از وریکونازول مصرف کنید، حتما موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید. زیرا در صورت استفاده همزمان برخی دارو ها با وریکونازول، ممکن است آن داروها بر وریکونازول تاثیر گذاشته و یا متقابلا وریکونازول بر مصرف آن داروها تاثیر بگذارد. در این رابطه سه حالت به شرح زیر متصور است:

حالت اول: دارویی که باید از مصرف ان همراه با وریکونازول خوداری کرد که نام ریتوناویر (داروی مورد استفاده در درمان بیماری ایدز) هنگامی که دو بار در روز و به میزان دوزهای 100 گرمی استفاده شود.

حالت دوم:

در چنین حالتی، با اطلاع پزشک و به دستور وی، باید از تجویز همزمان دارو با وریکونازول خودداری شده و یا دوز مصرفی وریکونازول برای بیمار تنظیم شود. در این دسته، داورهای ریفابوتین (مورد استفاده در درمان سل) و فنی توئین (داروی مورد اسفاده در درمان صرع) قرار دارد.

حالت سوم:

در صورتی که داروهای نامبرده در ذیل را مصرف می کنید، پزشکتان را مطلع کنید. زیرا ممکن است به تنظیم دوز مصرفی وریکونازول و یا کنترل اثر بخشی آن، نیاز باشد که بررسی گردد آیا مصرف آن داروها با وریکونازول هنوز موثر خواهند بود، یا خیر؟ فهرستی از داروها در این رابطه وجود دارند که به این شرح می باشند:

مهارکننده های معکوس ترانس کریپتاز غیر نوکلئوزید، داروی مورد استفاده در اعتیاد به هروئین، آلفنتانیل و دیگر اوپیوئیدهای کوتاه اثر مانند سوفنتانیل، اکسی کدون و دیگر اوپیوئیدهای طولانی اثر مانند هیدروکودون، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، فلوکونازول (داروی مورد استفاده در عفونت های قارچی)، اورولیموس، وارفارین و سایر ضد انعقادها، سیکلوسپورین، تاکرولیموس، سولفونیل اوره ها، داروی مورد استفاده در کاهش کلسترول، داروی مورد استفاده در بی خوابی شدید و استرس، امپرازول، داروهای ضد بارداری خوراکی، داروی مورد استفاده در سرطان، ایندیناویر و سایر مهارکننده های پروتئاز (HIV داروی مورد استفاده در ایدز)

موارد منع مصرف

در مورد موضوع منع مصرف وریکونازول، دو نکته را باید در نظر گرفت. نخست اینکه در صورتی که به وریکونازول یا هر یک از ترکیبات آن حساسیت دارید، از مصرف آنها باید خودداری نمایید. در مرحله بعد، در صورت مصرف داروی بدون نسخه و یا داروی گیاهی، و یا حتی اگر انها را قبل از تجویز وریکونازول مصرف می کرده اید، پزشک و یا پرستار تان را از آن مطلع کنید.

با توجه به دو مقدمه کلی فوق الذکر، در طول درمان با وریکونازول، به ویژه باید از مصرف داروهای نامبرده شده در فهرست ذیل، اجتناب کرد:

کاربامازپین (داروی مصرفی در درمان صرع)، فنوباربیتال (داروی مصرفی در درمان بی خوابی و صرع)، آلکالوئیدهای ارگوت (ارگوتامین یا دی هیدرو ارگوتامین در درمان میگرن)، سیرولیموس (داروی مصرفی در بیماران پیوندی)، افاویرنز (داروی مصرفی در درمان HIV) در دوزهای 400 میلی گرم و بیشتر، یک بار در روز، ریتوناویر (داروی مصرفی در درمان HIV) در دوزهای 400 میلی گرم و بیشتر دو بار در روز، St John s Wort مکمل گیاهی، ترفاندین (داروی مصرفی در آلرژی)، آستمیزول (داروی مصرفی در آلرژی)، سیزاپراید (داروی مصرفی در مشکلات معده)، پیموزاید (داروی مصرفی در درمان مشکلات ذهنی)، کینیدین (داروی مصرفی در بی نظمی های ضربان قلب)، ریفامپیسین (داروی مصرفی در درمان بیماری سل).

شرایط نگهداری

نکات عمومی را می باید برای نگهداری از وریکونازول مورد توجه قرار داد. نگهداری ان در دمای زیر 25 درجه سانتیگراد، دور نمودنش از دید و دسترسی کودکان و بالاخره به یاد سپردن تاریخ انقضاء مندرج بر روی جعبه آن. بدیهی است می باید از مصرف دارو تاریخ گذشته خوداری کرد.

تولیدکنندگان داروی

ایران، بریتانیا، اسپانیا و لهستان، کشورهای تولید کننده وریکونازول هستند.